Πέμπτη 20 Μάη 2021, Σελίδα 20

21ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΚΚΕ ΠΡΟΣΥΝΕΔΡΙΑΚΟΣ ΔΙΑΛΟΓΟΣ

 
Επιτακτική η ανάγκη συντριβής των ιδεολογημάτων και πρακτικών του αστικού «δικαιωματισμού»

Είναι απαραίτητη η παρέμβαση στον τρόπο ζωής, στον πολιτισμό, στη δραστηριότητα και στις σχέσεις της νεολαίας για τη διαμόρφωση επαναστατικής συνείδησης. Ωστόσο, «η κοινωνική συνείδηση διαμορφώνεται και από ζητήματα που θέτει το αστικό πολιτικό σύστημα, όπως ο ατομικός δικαιωματισμός, οι ανορθολογικές θεωρίες περί "κοινωνικού φύλου" κ.λπ.» (Θέση 39). Επομένως, είναι αναγκαίο «να κατακτηθούν η γνώση και η ικανότητα αντιπαράθεσης με σύγχρονες αστικές θεωρίες» το κεντρικό και πιο επικίνδυνο χαρακτηριστικό των οποίων «είναι ότι σύνθετα κοινωνικά ζητήματα, όπως η βία κατά των γυναικών, η "ταυτότητα φύλου", ο ρατσισμός κ.ά., παρουσιάζονται με όρους ατομικών δικαιωμάτων» (θ. 46).

Οφείλουμε λοιπόν να διερευνήσουμε: 1. Την κοινωνικοοικονομική βάση που ευνοεί την εμφάνιση και απήχηση αυτών των ιδεολογημάτων, 2. Τον αντιεπιστημονικό - ανορθολογικό τους χαρακτήρα, 3. Τα συστηματικά εγχειρήματα θεσμικής επιβολής τους, 4. Τη στρατηγική σημασία που έχουν για το καθεστώς και 5. Την αναγκαιότητα τεκμηριωμένης συστηματικής καταπολέμησής τους.

Η απήχηση τέτοιων ιδεολογημάτων συνδέεται με την εμφάνιση και διεύρυνση νέων στρατιών της μισθωτής εργασίας, χαρακτηριστικό των οποίων - σε αντιδιαστολή με την παραδοσιακή χειρωνακτική - εκτελεστική εργασία - είναι η αύξουσα ανάπτυξη διανοητικών - δημιουργικών ικανοτήτων. Αυτές οι στρατιές της εργατικής τάξης ακόμα στερούνται συλλογικών δεξιοτήτων και συνείδησης της κοινωνικής - ταξικής αποστολής τους, ενώ οι δυνάμεις του κεφαλαίου πασχίζουν να τις καθηλώσουν στην κατάσταση «τάξης εν εαυτή», να τις αποτρέψουν από τη συγκρότηση σε «τάξη δι' εαυτήν» (Κ. Μαρξ), σε υποκείμενο του επαναστατικού μετασχηματισμού.

Ο κάθε άνθρωπος προβάλλει βασικά ως φορέας εργασιακής ικανότητας, ως φορέας του εμπορεύματος «εργατική δύναμη», δηλ. ως φορέας εμπορεύσιμων «προσόντων». Οσο εντείνονται η αποδόμηση της προσωπικότητας και της κοινωνικότητας μέσω της αλλοτρίωσης, του καταναλωτισμού και της «κουλτούρας του ναρκισσισμού», το κεφάλαιο, τα θεσμικά και εξωθεσμικά όργανά του σε εθνικό και διεθνικό επίπεδο προβάλλουν παρελκυστικά και προτάσσουν επίπλαστες ανάγκες και επιθυμίες, πρότυπα που συνδέονται με ρευστές μονήρεις ταυτότητες βάσει των οποίων προάγονται ποικίλα ατομικά «δικαιώματα», πάντα σε αντιδιαστολή με τα συλλογικά - ταξικά.

Οι καταναλωτικές προτιμήσεις, ως συνδηλωτικά στοιχεία ύφους ζωής (life style) και γούστου, αφήνουν το στίγμα τους στον τρόπο προβολής του εαυτού ως εμπορεύσιμου «προσοντούχου», ενώ η απολυτοποίηση της σπουδής για ακραίο αυτοπροσδιορισμό του ατομικού υποκειμένου μέσω ανερμάτιστης αναζήτησης «ταυτοτήτων φύλου» και προτιμήσεων καταλήγει μια βασανιστική διαδικασία χωρίς τέλος και χωρίς υποκείμενο... Η νοσηρά αυτοερωτική ηδονοθηρία της μονήρους «ερωτοπραξίας» ρευστών και ποικίλων «σεξουαλικών εαυτών» υποβαθμίζει τον homo sapiens σε homo sexualis. Η σεξουαλικότητα, αποσπασμένη από τον βιολογικό πυρήνα της οικογένειας και της προσωπικότητας, αλλά και από τα ουσιώδη κοινωνικά - πολιτισμικά, συναισθηματικά, συνειδησιακά κ.λπ. στοιχεία της, εμποτισμένη από τον ατομικισμό και τον καταναλωτισμό, προτάσσεται ως αφηρημένη, αντεστραμμένη και φετιχοποιημένη υποστασιοποίηση της γενικευμένης αλλοτρίωσης, του κενού, της απουσίας νοήματος και του μόνιμου αισθήματος ανικανοποίητου.

Η εξέλιξη των σχημάτων - δογμάτων, που στοχεύουν στην επιστημονικοφανή επένδυση/χειραγώγηση τέτοιων τάσεων, περνά από την αλτουσεριανή «ιστορία χωρίς υποκείμενο» στη φουκοϊκή «μικροφυσική» της εξουσίας και στη μεταμοντέρνα αναγωγή ταυτότητας και φύλου σε «κοινωνικές - συμβολικές κατασκευές» κατά το δοκούν. Η αποθέωση της ιδιαιτερότητας είναι η άλλη όψη της απόρριψης της συγκρότησης υποκειμένων με όρους συλλογικότητας, ταξικότητας και καθολικότητας. Ιδιαίτερη επίδραση έχει ασκήσει η εκλεκτικιστική «θεωρία» για το φύλο (J. Butler κ.λπ.).

Η μεταμοντέρνα «αφήγηση» περί ταυτοτήτων και επιτελεστικότητας κινείται στο πεδίο μιας αφηρημένης υποκειμενικής ιδεαλιστικής πλάνης: Η ύπαρξη θεσμών, σχέσεων, ταυτοτήτων, η ίδια η ιστορική πραγματικότητα προβάλλει ως πεδίο αυθαίρετης βουλησιαρχίας.

Οπως όλα τα αστικά ιδεολογήματα - δόγματα και αυτά παραδέρνουν μεταξύ της Σκύλλας του βιολογισμού και της Χάρυβδης του κοινωνιολογισμού, κοινή μεθοδολογική βάση των οποίων είναι η μεταφυσική - αντιδιαλεκτική προσέγγιση του ανθρώπου και της κοινωνίας, που παγιδεύει τη σκέψη σε αδιέξοδα δίπολα αμοιβαίων ετεροπροσδιορισμών επιτείνοντας τη σύγχυση, ενώ υπονομεύει κάθε δυνατότητα διαλεκτικής επιστημονικής διάγνωσης της κοινωνικής νομοτέλειας, της λογικής της ιστορίας.

Κρατικοί και διακρατικοί μηχανισμοί (π.χ. Gender Equality in the Council of Europe, Standards and mechanisms, Gender Equality Commission (GEC), National Focal Points, Gender Equality Rapporteurs, European Committee for Social Cohesion, Human Dignity and Equality (CDDECS), το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ο ΟΑΣΕ, η ΕΣΔΑ, ΜΚΟ κ.ο.κ.) επιβάλλουν κυνικά την «επιτελεστικότητά» τους με δέσμη θεσμών, προδιαγραφών και προτύπων και εποπτεύουν τη συμμόρφωση με αυτά. Αυτοί που εξαπολύουν πολέμους και διαπράττουν γενοκτονίες, επιβάλλουν και τα LGBTQ πρότυπα - ταυτότητες, χρηματοδοτούν και προβάλλουν «παρελάσεις υπερηφάνειας», «σπουδές φύλου», «έρευνες και ερευνητές», πανεπιστημιακούς, δημοσιογράφους, ΜΜΕ, ΜΚΟ κ.λπ. Η θεσμοθέτηση πρακτικών χρήσης «παρένθετης μητέρας» είναι μια μορφή αποτρόπαιης δουλικής εκμετάλλευσης του σώματος και της μητρότητας. Η χορήγηση αναστολέων ορμονών και η αλλαγή φύλου σε παιδιά συνιστά ειδεχθές έγκλημα κατά της ανθρωπότητας.

Ορθώνεται ένας επιπλέον κίνδυνος αυτοκαταστροφής της ανθρωπότητας, πέραν αυτών που προϋπήρχαν: μαζικού εμπόλεμου ή/και οικολογικού. Κάποια - εκ πρώτης όψεως αθώα - μεταφυσική αντίληψη μετατρέπεται πλέον σε όπλο μαζικής καταστροφής κατά των επερχόμενων γενεών και σε θεσμικό επίπεδο, βάσει του οποίου προβλέπεται και η ποινικοποίησης της διαφωνίας με τα νομικά εργαλεία δίωξης «ρατσιστικού λόγου» και «κηρύγματος μίσους».

Η στρατηγική των πιο επιθετικών κύκλων του παγκόσμιου κεφαλαίου, έχοντας εν πολλοίς επιτύχει τη διάλυση κάθε συλλογικότητας μέσω της ιδιώτευσης, στοχεύει πλέον ευθέως στην πλήρη αποδόμηση - διάλυση της οικογένειας και της προσωπικότητας, βάλλοντας στη ραχοκοκαλιά τους: στον βιολογικό πυρήνα τους, ώστε να υπονομεύσει/ακυρώσει εκ προοιμίου κάθε δυνατότητα συγκρότησης επαναστατικού υποκειμένου. Αυτό συνιστά στοχευμένη πρακτική διάλυσης του κινήματος, πράξη μαζικού ασύμμετρου προληπτικού αντικομμουνιστικού πολέμου και ως τέτοια οφείλουμε να την αντιμετωπίζουμε!

Ολα αυτά εκλαμβάνονται αυθόρμητα απ' τους απλούς ανθρώπους ως εκφυλιστικά δείγματα σήψης ενός άδικου και ανήθικου συστήματος, που στρέφεται πλέον απροκάλυπτα κατά των ανθρώπων και της ίδιας της οικογένειας. Αυτή η - κατά βάση υγιής - αυθόρμητη αντίδραση, εάν δεν βρει επιστημονικά τεκμηριωμένη - οργανωμένη διέξοδο σε προοδευτική κατεύθυνση, αποτελεί ευνοϊκό έδαφος για την άνοδο αντιδραστικών/σκοταδιστικών ιδεών και του φασισμού.

Στρατηγικός σκοπός των κομμουνιστών είναι η κοινωνία στην οποία η ολόπλευρη ανάπτυξη των δημιουργικών δυνατοτήτων της κάθε προσωπικότητας είναι όρος για την ανάπτυξη της κοινωνίας. Αρα, στο επίκεντρο του αγώνα τους βρίσκεται η επιδίωξη της εξάλειψης όλων εκείνων των όρων που θέτουν φραγμούς στην ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας και της συλλογικότητας των ανθρώπων και η θετική επίτευξη αντικειμενικών όρων που θα συμβάλλουν με τον βέλτιστο τρόπο σε αυτή την ανάπτυξη. Οι όποιες διεκδικήσεις δικαιωμάτων στερούνται νοήματος εάν δεν συνδέονται οργανικά με αυτό τον στρατηγικό σκοπό. Η επίτευξη αυτού του σκοπού συνιστά και τη θετική βάση υπέρβασης κάθε μορφής διάκρισης, εκμετάλλευσης και καταπίεσης.

Δημήτρης Πατέλης
Αν. καθηγητής Φιλοσοφίας, δρ. Πανεπιστημίου Λομονόσοφ,

μέλος ΓΣ Συλλόγου «Εμείς που σπουδάσαμε στο σοσιαλισμό»