Η απουσία των κοινωνικών επιστημών...

Δ. Πατέλης, Επίκουρος Καθηγητής Φιλοσοφίας στο Πολυτεχνείο Κρήτης

ΗΜΕΡΗΣΙΑ 10.9.2009, σ.46.

http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=12338&subid=2&pubid=15869143

Με αυθαίρετες αποφάσεις οργάνων πολυτεχνικών σχολών (π.χ. στο Πολυτεχνείο Κρήτης), χωρίς την παραμικρή συνεννόηση με τους διδάσκοντες, καταργούνται μαθήματα Κοινωνικών Eπιστημών και Φιλοσοφίας. Μαθήματα απαραίτητα για την καλλιέργεια υπεύθυνων πολιτών, μηχανικών με κοινωνική συνείδηση της αποστολής τους και για την ολόπλευρη παιδεία των φοιτητών μας.

Όλα αυτά γίνονται στο πνεύμα της συστηματικής υπονόμευσης του πανεπιστημιακού χαρακτήρα της ανώτατης παιδείας, με στόχο την αναγωγή της τελευταίας σε ασπόνδυλα επιχειρηματικά-πειθαρχικά εκπαιδευτήρια, που θα τιθασεύουν νέους υποτακτικούς.

Σε αυτές τις κρίσιμες συγκυρίες, ο μηχανικός χωρίς τον εξοπλισμό των βασικών επιστημών (φυσικών και κοινωνικών) που άπτονται του αντικειμένου του και χωρίς κοινωνικοφιλοσοφική παιδεία, δεν λειτουργεί ως συνειδητό υποκείμενο, αλλά ως ενεργούμενο (ως εκτελεστικό όργανο βάσει προδιαγεγραμμένων πακέτων πληροφορίας και δεξιοτήτων με ημερομηνία λήξης) και ως εκ τούτου είναι άκρως επικίνδυνος για την ανθρωπότητα και την επιστήμη.

Είναι ο άνθρωπος εκείνος, ο οποίος επικαλούμενος τον τεχνοκρατικά εννοούμενο επαγγελματισμό του και την κοινωνική του «ουδετερότητα» και «αμεροληψία» (βλ. κυνική αδιαφορία για τον άνθρωπο), θα δημιουργήσει και θα βελτιστοποιήσει ό,τι του αναθέσουν οι οικονομικά και πολιτικά ισχυροί, με τα κριτήρια και τους όρους που προτάσσουν αυτοί και όχι με τα όσα επιτάσσουν οι πραγματικές ανάγκες της επιστήμης και της ανθρωπότητας.

Επιστήμονας χωρίς φιλοσοφική παιδεία, σημαίνει επιστήμονας χωρίς επιστημονικά θεμελιωμένη κοινωνική συνείδηση και αυτοσυνειδησία, χωρίς γνώση και αυτογνωσία της θέσης, του ρόλου και του προορισμού του στην κοινωνία, χωρίς προβληματισμό για την κατάσταση και τις προοπτικές της ανθρωπότητας. Επιστήμονας χωρίς φιλοσοφική παιδεία, σημαίνει άνθρωπος με στενό ορίζοντα και περιορισμένες ευρετικές-δημιουργικές ικανότητες ακόμα και στο στενό γνωστικό του αντικείμενο.

Δυστυχώς αυτό το γεγονός κάθε άλλο παρά συνειδητοποιείται δεόντως από τους ιθύνοντες. Κάπου «ανέχονται» τις κοινωνικές επιστήμες και τη φιλοσοφία, ως διακοσμητικού χαρακτήρα άλλοθι και υποκριτικό αντιστάθμισμα του κυρίαρχου αγοραίου - τεχνοκρατικού κυνισμού τους.

Υπάρχουν π.χ. καθηγητές, αλλά και πρυτάνεις ΑΕΙ που θεωρούν τη φιλοσοφία επικίνδυνη, άχρηστη ενασχόληση ήσσονος σημασίας, είτε και φλυαρία!... Υπάρχουν τμήματα και σχολές που σπεύδουν να την υποβαθμίσουν είτε και να την εκπαραθυρώσουν (με υποβάθμιση ως προς τις «πιστωτικές μονάδες» και με τη συρρίκνωση των δυνατοτήτων επιλογής των φοιτητών).

Οι επιπτώσεις από τη στάση και τη συμπεριφορά του φιλοσοφικά απαίδευτου επιστήμονα είναι απείρως δεινότερες από αυτές που απορρέουν από τη στάση και τη συμπεριφορά οποιουδήποτε άλλου ανθρώπου. Αυτό μπορούμε να το συνειδητοποιήσουμε εάν αναλογιστούμε τι είδους επιταχυντής και πολλαπλασιαστής ισχύος και εμβέλειας της ανθρώπινης δράσης είναι η επιστήμη και η τεχνολογία της εποχής μας.