Τα αποτελέσματα των εκλογών του Δεκεμβρίου για την κρατική Δούμα, αν και αναμενόμενα, θεωρήθηκαν από πολλούς κεραυνός εν αιθρία. Πολλά αστικά ΜΜΕ χαρακτήρισαν την άνοδο των κομμουνιστών (ΚΚΡΟ) ως «νεκρανάσταση του Κομμουνισμού». Παρά τον ήσσονος σημασίας ρόλο που επιφυλάσσει το αντεπαναστατικό Ρωσικό σύνταγμα στην εθνοσυνέλευση, τα αποτελέσματα αυτών των εκλογοόν καταγράφουν έμμεσα και ιδιότυπα τις πολιτικές εκφάνσεις των διαπλεκόμενων και αντιφατικών κοινωνικοοικονομικών τάσεων που χαρακτηρίζουν την δυναμική της σημερινής φάσης της αστικής παλινόρθωσης στην τέως ΕΣΣΔ. Σε αυτές τις εκλογές -παρά τις καλπονοθευτικές πρακτικές ευρείας κλίμακας και την αντικομμουνιστική υστερία των ελεγχόμενων ΜΜΕ- τα αποτελέσματα έδωσαν: 22,31% στο ΚΚΡΟ (Ζιουγκάνοφ), 11,06% στο Φιλελεύθερο-Δημοκρατικό Κόμμα Ρωσίας (Ζιρινόφσκι), 9,89% στο πολιτικό κατασκεύασμα των Γιέλτσιν-Τσερνομίρντιν («Οίκκος μας η Ρωσία»), 6,93% στο «Φιλελεύύθερο» -τεχνοκρατικό κόμμα του Γιιαβλίνσκι «Γιάμπλακο» (μήλο!) και 4,7% στο κόμμα «Εργαζόμενη Ρωσία» (ΚΕΚΡ-Ανπίλοφ).

Ιδιαίτερα χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι το καθεστώς Γιέλτσιν-Τσερνομίρντιν εξακολουθεί να κυβερνά με καταγεγραμμένη και εκλογικά την μαζική απόρριψη του από το λαό.

Σε κάθε περίπτωση οι εκλογές αυτές είχαν τον χαρακτήρα ενδιάμεσου σταθμού προς την αποφασιστικότερη αναμέτρηση το)ν -μείζονος σημασίας για το καθεστώς της προεδρικής «δημοκρατίας» της Ρωσίας- προεδρικών εκλογών του Ιουνίου. Η χώρα βρίσκεται σε μια παρατεταμένη και αρκετά «θερμή» προεκλογική περίοδο. Κατά το πρώτο μετεκλογικό διάστημα επίκρατούσε μια αμηχανία που εκδηλώθηκε και στα ΜΜΕ. Άρχισαν να εμφανίζονται και οι ηγέτες της αριστερής αντιπολίτευσης (ιδιαίτερα ο Γκ. Ζιουγκάνοφ) από την τηλεόραση.

Ποια είναι όμως τα χαρακτηριστικά της σημερινής φάσης της αντεπανάστασης στη Ρωσία; Μια συστηματικότερη εξέταση αυτού του θέματος έχει επιχειρηθεί σε άλλα δημοσιεύματα του περιοδικού μας (βλέπε: Συνέντευξη με τον Β.Α. Βαζιούλιν, Αριστ. Ανασ. τ.4-5, σελ. 45-69. Δ. Πατέλη: Για την κλιμάκωση της αστικής αντεπανάστασης στη Ρωσία, στο ίδιο, σελ. ΤΙ-79. Μ. Δαφέρμου, Π. Παυλίδη, Δ. Πατέλη: Για τις νομοτέλειες της μετάβασης στον κομμουνισμό. Σοσιαλισμός, Κομμουνισμόςς και αντεπανάσταση, Αρ. Ανασ. τ.7-8, σελ. 47-76 κ.α.). Εδώ θα περιοριστούμε σε λίγες μόνο επισημάνσεις.

Μετά από ταα αιματηρά γεγονότα του 1993 το κέντρο βάρους της αντεπανάστασης μετατοπίζεται από την πρωταρχική συσσώρευση κεφαλαίου στο πεδίο της κυκλοφορίας (εμπόριο, δημοσιονομικά, νομισματικό-πιστωτικό σύστημα) στην αλλαγή των ιδιοκτησιακών σχέσεων, με κύριο στόχο την τελειωτική καταστροφή της κοινωνικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής, δηλ. την διάλυση της ουσίας των πρώιμων μορφών της Κομμουνιστικής Κοινωνίας. Ο στόχος αυτός δεν μπορεί να επιτευχθεί παρά μόνο μέσω της καταστροφής του παραγωγικού ιστούύ της χώρας, μέσω της καταστροφής των παραγωγικών δυνάμεων (και ιδιαίτεερα μέσω της εξαθλίωσης των εργαζομένων, της κύριας παραγωγικής δύναμης), μέσω της μετατροπής της χώρας σε πηγή (ημι-επεξεργασμένων ή ανεπεξέργαστων) πρώτων υλών, ενεργειακών πόρων και φθηνής εργατικής δύναμης.

Το μέσο ημερήσιο εισόδημα του 44,6% των εργαζομένων της Ρωσίας δεν υπερβαίνει τα 2,5 δολ. ΗΠΑ, ενώ μεταξύ 2,5 και 5 δολαρίων κυμαίνεται το εισόδημα του 36,3%, τη στιγμή που το Συμββούλιο της Ευρώπης, στο οποίο εντάχθηκε πρόσφατα η Ρωσία, προβλέπει για τις χώρες-μέλη του ημερήσια δαπάνη τουλάχιστον 10 δολ. για τον κάθε ποινικό κρατούμενο (Πράβντα 7/2/96). Την τελευταία δεκαετία των «μεταρρυθμίσεων» το ΑΕΠ της χώρας μειώθηκε πάνω από 10 φορές (σε αξιακούς δείκτες). Η παραγωγή καταναλωτικών αγαθών μειώθηκε επίσης πάνω από 10 φορές, ενώ των αγροτικών προϊόντων - 3 φορές. Οι απώλειες στην κτηνοτροφία (50-70%) είναι υπερδιπλάσιες των απωλειών της περιόδου του λιμού και της κολλεκτιβοποίησης (δεκαετίες '20-30). Η αποικιοποίηση της χώρας είναι εμφανής από την ίδια την δομή των εξαγωγών. Τα προϊόντα μεταποιητικής βιομηχανίας ανέρχονται στο 12% του συνόλου των εξαγωγών, ενώ τα προϊόντα υψηλής τεχνολογίας μόλις στο 1%. Η χώρα εξάγει κατά το 87% πρώτες ύλες!

Η διάλυση της οικονομίας πλήττει ιδιαίτερα τους τομείς των μηχανοκατασκευών και των νέων τεχνολογιών, οι οποίοι συνδέονται με τη διαστημική και το στρατιωτικό-βιομηχανικό συγκρότημα. Οι εργαζόμενοι στο τελευταίο (με την πλέον υψηλή κατάρτιση) έχουν τους χαμηλότερους μισθούς σε σύγκριση με την υπόλοιπη βιομηχανία. Η καταστροφή γίνεται ανεπανόρθωτη αν συνυπολογισθεί η συστηματική υπονόμευση της επιστήμης και της τεχνολογίας. Παρά το γεγονός ότι πάνω από 300.000 επιστήμονες, εγκατέλειψαν τη χώρα (που στη δεκαετία του '80 διέθετε το 25% του παγκόσμιου επιστημονικού δυναμικού) η «αφαίμαξη εγκεφάλων» συνεχίζεταιι. Η μέση ηλικία του επιστημονικού και διδακτικού προσωπικού των Α.Ε.Ι. από 35 χρόνια -που ήταν κατά την δεκαετία του '80- ανήλθε στα 55 χρρόνια σήμερα, τη στιγμή που το προσδόκιιμο ζωής των ανδρών της Ρωσίας έπεσε στα 55-56 χρόνια! (Πράβντα 20/2/996). Εξαλείφεται στατιστικά ο θεσμός των υποψηφίων διδακτόρων, ενώ προωθούνται δυναμικά οι τακτικοί φραγμοί στην εκπαίδευση με την ίδρυση ιδιωτικών ΑΕΙ, με τις σπουδές έναντι διδάκτρων, με την βεβιασμένη απόπειρα θεσμοθέτησης τριών «κύκλων σπουδών» στα ΑΕΙ κ.λπ.

Καταστρέφονται συστηματικά οι «επιστημονικές πόλεις», ένας θεσμός που εδραιώθηκε κατά τις δεκαετίες του '30-70 με στόχο την επίτευξη παγκόσμιας υπεροχής σε στρατηγικής σημασίας τομείς, μέσω της υψηλής συγκέντρωσης επιστημονικού και τεχνικού δυναμικού και της διασφάλισης ευνοϊκών συνθηκών διαβίωσης, εκπαίδευσης και έρευνας. Ο πληθυσμός τους μειώθηκε από 50 μέχρι 90%, ενώ τα υπολειτουργούντα, αδρανή και μη συντηρούμενα εργαστήρια τους, έχουν γίνει αντικείμενα λεηλασίας, αλλά και δυνητικές πηγές οικολογικών καταστροφών (Εβδομαδιαία Πράβντα Νο 29).

Η πλειονότητα του λαού οδηγείται σε βαθμιαία εξαθλίωση. Από το Δεκέμβριο του '91 μέχρι τον Δεκέμβριο του '95, οι τιμές αυξήθηκαν κατά 4.800 φορές! (Ιζβέστια 33/1/96). Οι ονομαστικές αυξήσεις των μισθών (οι οποίοι μάλιστα αν και όποτε καταβάλλονται στους μισθωτούς εργαζομένους, καταβάλλονται με πολύμηνη καθυστέρηση) αντιπροσωπεύουν στην πραγματικότητα τη ραγδαία πτώση της αγοραστικής τους δύναμης. Ο μέσος μισθός π.χ. του 1990 αντιστοιχούσε σε 523 κιλά ψωμί ενώ σήμερα δεν ξεπερνά τα 123 (επίσημα στοιχεία Στατιστ. Υπηρεσίας, Πράβντα 7/3/96). Οι δδείκτες αυτοί είναι οικτροί όσον αφφορά τους συνταξιούχους, τους ασθενείίς και τους ανάπηρους.>

Η απόλυτη εξαθλίωση και τα αδιέξοδα της κοινωνίας οδήγησαν σε πρωτοφανή έξαρση του αλκοολισμού (τα αλκοολούχα ποτά είναι από τα λίγα προσιτά ως προς την τιμή τους προϊόντα), κάθε άνδρας από 15 ετών και πάνω καταναλώνει 3-4 φιάλες βότκα την εβδομάδα, είναι δηλαδή μεθυσμένος κάθε δεύτερη μέρα. 500 χιλιάδες άτομα πεθαίνουν ανά έτος από το αλκοόλ, χωρίς να υπολογίζονται οι γενετικές και δημογραφικές επιπτώσεις (Κομσομάλσκαγια Πράβντα 23/1/96).

Τα παραπάνω συνοδεύονται από χαώδεις και διαρκώς αυξανόμενες κοινωνικο-οικονομικές διαφοροποιήσεις. Η συσχέτιση μεταξύ των εισοδημάτων του 10% των πλουσιότερων με αυτά του 10% των φτωχότερων είναι κατά τα επίσημα στοιχεία 17:1. Στη Μόσχα πάνω από χίλια άτομα έχουν περιουσία που ξεπερνά το 1 εκατομ. δολ. ΗΠΑ ενώ περίπου 20 άτομα έχουν περιουσίες της τάξης του 0,,5 δισ. δολ. Το 85% του χρήματος κυυκλοφορεί στη Μόσχα (Πράβντα 7/2/96, Εβδομ. Πράβντα Νο 29).

Ποιοι είναι όμως αυτοί που πλουτίζουν εκποιώντας τον πλούτο που συσσωρεύθηκε με τον μόχθο σειράς γενεών κατά τη σοσιαλιστική οικοδόμηση και υπονομεύοντας το μέλλον των επερχόμενων γενεών; Είναι η υπό διαμόρφωση κομπραδόρικη αστική τάξη που απααρτίζεται από μιαν ιδιότυπη σύμφυση του ανθηρού κόσμου του εγκλήματος με την ολοένα διογκούμενη διαφθειρόμενη και αυταρχική γραφειοκρατία. Το αντιγραφειοκρατικό μένος των αντικομμουνιστικών «δημοκρατών» της περεστρόικα οδήγησε σήμερα στον υπερδιπλασιασμό των κτιριακών εγκαταστάσεων των διοικητικών μηχανισμών του αντεπαναστατικού καθεστώτος. Το 20% του συνόλου των κτιριακών εγκαταστάσεων της Μόσχας στεγάζει διάφορες υπηρεσίες της μεταλλαγμένης και «νέας» γραφειοκρατίας. Οι επίσημες καταγγελίες για διαφθορά (που κατά κανόνα συγκαλύπτονται με διάφορες γραφειοκρατικές διαδικασίες) οδηγούν στο δικαστήριο ως υπόδικους για απάτες μέχρι και ανθρώπους του στενού προεδρικού περιβάλλοντος όπως ο γενικός εισαγγελέας της Ρωσικής Ομοσπονδίας Ι. Ιλιουσένκο και ο σύμβουλος του Γιέλτσιν Στανκέεβιτς.

Στη χώρα δρουν περίπου 5.700 εγκληματικές ομάδες που απασχολούν σταθερά περί τις 100 χιλιάδες άτομα. Οι 300 περίπου από αυτές διαθέτουν ισχυρές διεθνείς διασυνδέσεις. Η «παράλληληη οικονομία» του εγκλήματος (τα όρια της οποίας με την νόμιμη είναι άκρως δυσδιάκριτα) εκτιμάται ότι έχει κύκλο εργασιών ίσο με το 40-50% του ΑΑΕΠ! Στις κυρίες δραστηριότητες της συγκαταλέγεται και το «ξέπλυμα βρώμικου χρήματος» (από ναρκωτικά, όόπλα, υλικά παραγωγής πυρηνικής ενέργειας, πορνεία κλπ), γεγονός που εκδηλώνεται με τη μαζική διαρροή συναλλάγματος προς ξένες (κυρίως ελβετικές) Τράπεζες. Το ύψος αυτής της διαρροής εκτιμάται ότι ξεπερνά τα 50 δισ. δολ. ΗΠΑ και αυξάνεται κατά 12 δισ. το χρόνο (Κομσ. Πράβντα 23/1/96, Σποΰτνικ Φεβρ. 96). Το κόστος αυτής της... επιχειρηματικής δραστηριότητος είναι αποτρόπαιο.

Η Ρωσία κατέχει την πρώτη θέση στον κόσμο σε κατά κεφαλή αριθμό δολοφονιών. Ετησίως καταχωρούνται 3 εκατομ. εγκλήματα. Τα θύματα εγκληματικών πράξεων κατά το '955 μόνο στη Μόσχα ξεπερνά τα θύματα του δεκαετούς πολέμου της ΕΣΣΔ σττο Αφγανιστάν. Το 30-50% των εισοδηημάτων του εγκληματικού κόσμου προοορίζεται για εξαγορά και χρηματισσμό αξιωματούχων. Το 70% τω ν πωλούμεενων ακινήτων αγοράζεται από την μαφία. Είναι άγνωστο π.χ. σε ποιονν ανήκει σήμερα η βιομηχανία αλουμινίοου της χώρας. Σημαντικό μέρος αυτήςς της στρατηγικής σημασίας βιομηχανίας ελέγχεται από κάποιους αδελλφούς Τσερνίχ, πολίτες του Ισραήλ (Πράβντα Ροσ. 7/3/96). Παραμένουνν

αδιευκρίνιστες οι συνθήκες κάτω απ' τις οποίες ο Τσουμπάις (μέχρι πρότινος υπουργός ιδιωτικοποιήσεων του Γιέλτσιν) ξεπούλησε τον κολοσσό της μεταλλουργίας της ΕΣΣΔ και ένα από τα μεγαλύτερα βιομηχανικά συγκροτήματα του είδους του στον κόσμο «Μαγνίτκα», στο οποίο εργάζονται 100 χιλ. άτομα, έναντι 27 εκατ. δολ., τη στιγμή που γγια τη μεταγραφή ενός παίκτη του χόκεϊ (τον Π. Μπουρέ) διατέθηκαν 25 εκατ. δολλάρια! (Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 25/2/96).

Σε πρόσφατη έρευνα του «Ιντερ-φαξ-ΑΙΡ» γιαα την ανάδειξη των 50 Ρώσων επιχειρηματιών με τη μεγαλύτερη επιρροή, την πρώτη θέση -με σημαντική διαφορά- κατέχουν οι Τράπεζες, οι οποίες εν πολλοίς ασκούν άμεσα πολιτική και επιβάλλουν δικτατορικά τα συμφέροντα τους. Στον ανελέητο ανταγωνισμό των τραπεζών επικρατούν αυτές που έχουν συναλλαγές με το ΔΝΤ και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Αναδιάρθρωσης και Ανάπτυξης. Η <Κεντρική Τράπεζα αφαίρεσε τις άδειες 307 τραπεζών πάνω από το 70% των οποίων εξαφανίσθηκαν το 1995. Στα τέλη του '95 40 εκατ. καταθέτες έχασαν 20 τρισ. ρούβλια λόγω της χρεοκοπίας 128 τραπεζών (Πράβντα 23/1/96). Τα υπερκέρδη των τραπεζών, τα οποία κατά τους επίσημους ισολογισμούς, υπερβαίνουν τον εξαπλασιασμό σ' ένα χρόνο (π.χ. Ροσίσκι Κρεντίτ) προέρχονται κυρίως από αγοραπωλησίες συναλλάγματος και κρατικών ομολόγων και από κερδοσκοπικά τεχνάσματα αμοιβαίας παροχής πιστώσεων. Την δεύτερη θέση καταλαμβάνει -κατά την έρευνα- το εκφραζόμενο πολιτικά με το λόμπι Τσερνομίρντίν συγκρότημα καυσίμων-ενέργειας. Η εξαγωγή πετρελαίου έφθασε το '95 τους 96 εκατ. τόνους (4 εκατ. παραπάνω από το '94) παρά την απόλυτη μείωση της άντλησης (με συνακόλουθη μείωση της εγχώριας κατανάλωσης). Την τρίτη θέση κατέχουν 3 γιγαντιαία συγκροτήματαα της αυτοκινητοβιομηχανίας (ΚαμΑΖ, ΑφτοΒαζ και ΟΑΖ) παρά την κλιμακούμενη πτώση της παραγωγής. Η έρευνα αυτή έδειξε ότι μόνο το 1/3 από τους 50 κορυφαίους της οικονομίας με επιρροή στην πολιτική συνδέονται με την παραγωγή. Οι υπόλοιποι ανήκουν στην «ευυπόληπτη» κατηγορία μεγιστάνων που κοινώς αποκαλούνται «αεριτζήδες» (Πράβντα 20/2/96).

Η πόλωση μεταξύ επιδεικτικής χλιδής και εξαθλίωσης είναι τεράστια. Οι δαπάνες π.χ. των νεόπλουτων Ρώσων για τη χρήση υπηρεσιών «σεξ-μπίζνες» ανέρχονται περίπου σε 15 τρισ. ρούβλλια, ποσό ίσο με τις κρατικές δαπάνες για κοινωνικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις και υπερδιπλάσιο του ετήσιου προϋπολογισμού για την επιστήμη! Από την άλλη πλευρά η αγανάκτηση των εξαθλιωμένων και εξαπατημένων παίρνει τη μορφή απεγνωσμένων εξεγέρσεων. Στον εργατικό οικισμό Βίσκοφ του Μπριάνσκ οι εδώ και ένα χρόνο περίπου άνεργοι και απλήρωτοι εργάτες αφού εξάντλησαν τα αγριοπερίστερα της περιοχής και την υπομονή τους, χωρίς θέρμανση και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, ύψωσαν κόκκινες σημαίες και κατέλαβαν την γειτονική τους σιδηροδρομική γραμμή για να αντιμετωπίσουν τη βάναυση καταστολή των ειδικών δυνάμεων του καθεστώτος.

Στα παραπάννω πρέπει να προστεθεί και ο εμφύλιος πόλεμος που μαίνεται σε διάφορα μέτωπα της χώρας, με 600 χιλιάδεες νεκρούς και 6 εκατομμύρια πρόσφυγες. Η τσετσενική σύρραξη αποτελεί μια από τις πλέον βίαιες και βάρβαρες μορφές εκδήλωσης της αστικής αντεπανάστασης στην τέιος ΕΣΣΔ (βλ. σχετικά: Π. Παυλίδη: Η Τσετσενία και η αστικήή αντεπανάσταση στην ΕΣΣΔ, Αριστ. Ανασΰντ. Νο 6, σελ. 69-73). Οι φορείς της ληστρικής υπό διαμόρφωση αστικής τάξης προβάλλουν εδώ με το προσωπείο των εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων είτε των μεγαλοκρατικών «πατριωτικών» δυνάμεων. Το καθεστώς Γιέλτσιν -πέρα από την προώθηση των γεωστρατηγικών του συμφερόντων- βρήκε εδώ ένα εγχώριο αντίπαλο δέος πρόσφορο για χειραγώγηση συνειδήσεων και αφορμή για την επιβολή αυταρχικού-κατασταλτικού χαρακτήρα εξουσίας. Χαρακτηριστικές για την υποκρισία και τον εγκληματικό χαρακτήρα του πολέμου είναι οι μαρτυρίες ομήρων κατά τον αποκλεισμό και την μάχη στο χωριό Περβομάισκοε. Εκεί οι όμηροι, αφού πήραν όπλα από τους αυτονομιστές του Μπασάεφ, πολέμησαν στο πλευρό τους για να σωθούν από τα καταιγιστικά πυρά του ομοσπονδιακού στρατού των «απελευθερωτών» τους... (Κλβέσπα 23/1/96).

Σε αυτά τα πλαίσια προχωρά ο προεκλογικός αγώνας που εκφράζει στο πολιτικό επίπεδο ακόμα πιο ππερίπλοκα και παραμορφωτικά την αντιφατικότητα και την πόλωση της συγγκυρίας. Η δυσαρέσκεια είναι διάχυτη χωρίς ωστόσο να προσδιορίζεται και να εκφράζεται μαζικά σε κάποιο συγκροτημένο κίνημα. Καρπός αυτής της δυσαρέσκειας ήταν και οι πρόσφατες απεργίες των ανθρακωρύχων και των δασκάλων, στη βάση οικονομικών αιτημάτων, δεδομένου ότι η όλη εξαθλίωση εντείνεται λόγω της πολύμηνης καθυστέρησης της καταβολής των μισθών πείνας. Οι ανθρακωρύχοι του Κουζμπάς εξέφρασαν τη δυσαρέσκεια τους και με την ανάδειξη κομμουνιστών (του ΚΚΡΟ είτε του Α. Τουλέγιεφ) στα όργανα της αυτοδιοίκησης. Στη Βορκουτά τα δεξιά συνδικάτα ελέγχουν την κατάσταση. Στη Μόσχα η δυσαρέσκεια εκφράζεται με την υποστήριξη του φιλελεύθερου-τεχνοκράτη οικονομολόγου Γιαβλίνσκι! Το υπό διαμόρφωση εργατικό κίμηνα εν πολλοίς δεν έχει ακόμα φθάσει στο επίπεδο του «τρειντ-γιουνιονισμού». Η ιδρυθείσα τον Φεβρουάριο του 1994 στο Νίζνι Νόβγκοροντ-Ρωσική Επιτροπή Εργατών προβάλλει π.χ. ως πρωταρχικό καθήκον αιτήματα για μείωση της φορολογίας επιχειρήσεων και εμπορευματοπαραγωγών και την μείωση της τιμής των μεταφορικών υπηρεσιών. Προτάσσει δηλαδή τα συμφέροντα εκείνων που γίνονται κάτοχοι των μέσων παραγωγής και αντλούν υπεραξία από τους εργάτες... (βλ. σχετικά το κείμενο του Μ. Μαξίμοφ στο: Ιστορία και πραγματικότητα: διδάγματα της θεωρίας και της πρακτικής, Μόσχα, 1995). Οι πολιτικές δυνάμεις που αντιστέκονται στην κλιμάκωση της αντεπανάστασης είναι δυνάμεις οπισθοφυλακής ενός υπό αποσύνθεση κομμουνιστικού κινήματος. Οι δυνάμεις αυτές, ο κύριος και σχετικά συγκροτημένος όγκος των οποίων εκφράζεται με το ΚΚΡΟ, ασκούν μια πολιτική άμορφη, απροσδιόριστη και χωρίς στρατηγική. Μια πολιτική τυφλή και επικίνδυνη, όχι μόνο και όχι τόσο λόγω υποκειμενικών αδυναμιών της ηγεσίας τους, αλλά λόγω του γεγονότος ότι δεν έχει ακόμα διαμορφωθεί η κοινωνική βάση του επικείμενου επαναστατικού κινήματος της Ρωσίας.

Η αμηχανία που εκδηλώθηκε μετά την εντυπωσιακή άνοδο της αριστεράς στις εκλογές του Δεκεμβρίου, βαθμιαία ξεπεράστηκε. Ανασχηματισμοί στην κυβέρνηση, με την αντικατάσταση του «μάγου» των ιδιωτικοποιήσεων Τσουμπάις και του υπουργού εξωτερικών Κόζιρεφ, αλλαγές στην ρητορεία της κυββέρνησης για επιβολή τάξης και «δικαίων» κανόνων του παιγνιδιού, ήταν μερικές από τις πρώτες αντιδράσεις.

Μέχρι τώρα 94 ομάδες πρωτοβουλίας προωθούν 79 υποψήφιους (!) για την προεδρία (16 Απριλίου λήγει η προθεσμία υποβολής υποψηφιοτήτων). Ο πρώτος και ο μόνος που μέχρι στιγμής καταχωρείται ως υποψήφιος (έχοντας συγκεντρώσει με ευκολία 2,5 εκατομ. υπογραφές ενώ απαιτείται 1 εκατομ.) είναι ο Γκ. Ζιουγκάνοφ. Προβλέπεται ότι θα εκπληρώσουν τους προβλεπόμενους όρους το πολύ 10-15 υποψήφιοι.

Η επίσημη ανακοίνωση της υποψηφιότητας του Γιέλτσιν συνοδεύθηκε από την ανακοίνωση ενός ακόμα εξιλαστήριου θύματος: του διευθυντή της Πανρωσικής Κρατικής Ραδιοτηλεόρασης, πρώην υμνητή του προέδρου και νυν συγγγραφέα του βιβλίου «Έργα και ημέρες του Τσάρου Μπαρίς» (Μόσχα, 1995) Ο Ποπτσόφ. Τη θέση του πήρε ο μάλλον αυλοκόλακας Ε. Σαγκαλάεφ. Αυτό έδωσε και το έναυσμα για την έναρξη μιας πλύσης εγκεφάλων αντικομμουνιστικού και γιελτσινικού περιεχομένου από τα κύρια ΜΜΕ. Ο ίδιος ο Γιέλτσιν έχει επιδοθεί σ' ένα διαρκές δημαγωγικό θέαμα. Μεταξύ των προεκλογικών πυροτεχνημάτων του είναι και η υπόσχεση να λύσει μέχρι 1ης Μαρτίου το πρόβλημα της μη καταβολής των μισθών στους εργαζόμενους, «να τελειώσει» τον πόλεμο στην Τσετσενία μέχρι τον Μάιο, να καταπολεμήσει τον πληθωρισμό και την εξαθλίωση... Παρά το γεγονός ότι ο Γιέλτσιν είναι ουραγός στον κατάλογο της δημοτικότητας μεταξύ των γνωστών υποψηφίων (5,4%) -μόνο ο Γκορμπατσόφ τον συναγωνίζεται με λιγότερο του 1%- η αντικομμουνιστική υστερία, η δημαγωγία, η πλύση εγκεφάλων και η κλιμακούμενη, όσο πλησιάζουν οι εκλογές, πόλωση θα ενισχύσουν τον Γιέλτσιν, συσπειρώνοντας (εκόντες και άκοντες) τους ποικιλόχρωμους αντικομμουνιστές σ' ένα ενιαίο μέτωπο. Σ' ένα μέτωπο που δεν θα συμπεριλάβει μόνο το κοινό των ομογάλακτων του Γιέλτσιν (π.χ. Γ. Γκαϊντάρ), τον κραυγαλέο φασίζοντα ρατσιστή Β. Ζιρινόφσκι, ο οποίος σε όλες τις κρίσιμες στιγμές (Βομβαρδισμοί Ανωτάτου Σο-βιέτ, προτάσεις μομφής κατά τη κυβέρνηση κλπ) στήριξε τον Γιέλτσιν, ενώ δήλωσε ρητά ότι θα τον υποστηρίξει στον δεύτερο γύρο των εκλογών, αλλά και τον μέχρι πρότινος εμπαθή εχθρό του εθνικιστή Ε. Λιμόνοφ.

Στο άλλο σττρατόπεδο η πόλωση οδηγεί σε σσυσπείρωση όλων των κομμάτων και κοινωνικο-πολιτικών κινημάτων σοσιαλιστικού προσανατολισμού όπως φαίνεται από τις αλλεπάλληλες συσκέψεις και δηλώσεις των ηγετών τους με τη μεσολάβηση της Ένωσης Κομμουνιστικών Κομμάτων-ΚΚΣΕ. Ο πρόεδρος της τελευταίας έδωσε και το στίγμα του προγράμματος του διαμορφούμενου συνασπισμού, το οποίο «πρέπει να είναι υπερκομματικό» για να μπορέσει να συσπειρώσει γύρω του «και την αριστερή αντιπολίτευση και τη λαϊκοπατριωτική αντιπολίτευση και το Κέντρο, ακόμα και μέρος του δεξιού εκλογικού Σώματος», ώστε να συγκεντρώσει τις 34 εκατό μ. ψήφους που είναι απαραίτητες για τη νίκη... Επικεφαλής αυτού του συνασπισσμού θα είναι ο υποψήφιος του ΚΚΡΟ ο Γκ. Ζιουγκάνοφ, γεγονός που επισφραγίσθηκε και με την υπογραφή συμφωνίας 30 και πλέον οργανώσεων (4/3/1996). Η απροσδιοριστία των ούτως ή άλλως αντιφατικών και ασαφών θέσεων του ΚΚΡΟ (εκλεκτική συρραφή σοσιαλδημοκρατικών, κομμουνιστικών και μεγαλο-κρατικών πατριωτικών θέσεων) θα εντείνεται στην πορεία προς τις εκλογές, ενώ έμφαση θα δίνεται στα εθνικο-ανεξαρτησιακά και «πατριωτικά» συνθήματα «παλλαϊκού και πανκρατικού χαρακτήρα». Ήδη ο Ζιουγκάνοφ «δίνει εξετάσεις» στο διεθνές χρηματιστηριακόό κεφάλαιο (βλ. Νταβός), υπόσχεται αρωγή «στους εμπορευματοπαραγωγους των εγχώριων εμπορευματο-παραγωγών όλων των μορφών ιδιοκτησίας», αγορεύει για την τιμή της «ταπεινωμένης πατρίδας», για την ορθολογία και προβάλλει ως κύριο σύνθημα το «Δικαιοσύνη, Ασφάλεια, Ανεξαρτησία» (Πράβντα, 17/2/96).

Σ' αυτές τις εκλογές δεν ψηφίζουν μόνο οι Ρώσοι, αλλά και ο παγκόσμιος ιμπεριαλισμός, οι ΗΠΑ και το ΔΝΤ. Το τελευταίο ψήφισε Γιέλτσιν παρέχοντας δάνειο 10,2 δισ. δολ. ΗΠΑ στον Τσερνομίρντιν (με το οποίο και με εκποίηση του κρατικού αποθέματος χρυσού και πολυτίμων λίθων προτίθεται να υλοποιήσει δημαγωγικές προεκλογικές υποσχέσεις του), που έρχεται να προστεθεί στο ύψους 55 δισ. εξωτ. χρέος της Ρωσίας. Το δάνειο αυτό παραχωρείται με δεσμευτικούς όρους που επιβάλλει ο διεθνής ιμπεριαλισμός στην όποια κυβέρνηση αναδείξουν οι εκλογές. Οι όροι αυτοί προβλέπουν την ελεγχόμενη από το ΔΝΤ προώθηση των «μεταρρυθμίσεων», την κατάργηση των δασμών που επιβάλλονται στο εξαγόμενο πετρέλαιο και φυσικό αέριο της Ρωσίας και τη σύνδεση του δανείου με την αποπληρωμή και ανακλιμάκωση του συνολικού εξωτερικού χρέους, μέσω του επικείμενου προϋπολογισμού. Αντίστοιχους όρους περιλαμβάνει και το «ξεπάγωμα» από τον Αλεν Ζυπέ του ύψους 1,5 δισ. γαλ. φράγκων δανείου και η παραχώρηση εξοπλισμού για την εξόρυξη πετρελαίου με τη μορφή δανείου ύψους 2,5 δισ. γαλ. φράγκων (Πράβντα 5/3/1996). Η «Δύση» ενεργοποιεί (ευέλικτα είτε άξεστα) όλα τα διαθέσιμα μέσα αποφυγής ανεξέλεγκτης μετεκλογικής τροπής των γεγονότων. Αφ' ενός μεν επιχειρεί να αποστασιοποιηθεί από την απροσχημάτιστη υποστήριξη μονοσήμαντα του Γιέλτσιν, αφ' ετέρου δε προβαίνει σε άκρως πολιτικοποιημένες και μεροληπτικές υπέρ του τελευταίου κινήσεις (δάνεια, επίσκεψη Χ.Κολ κ.λπ.). Ταυτόχρονα προωθεί και την «λεπτεπίλεπτη» στρατιωτική διπλωματία της προς Ανατολάς διεύρυνσης του ΝΑΤΟ, ενώ ετοιμάζεται για κάθε ενδεχόμενο. Στις «Οδηγίες στρατιωτικού σχεδιασμού» για τα οικονομικά έτη 1994-99 του Υπουργείου Αμυνας των ΗΠΑ, ως δυνητικός αντίπαλος στις δύο από τις 7 πιθανολογούμενες συρράξεις φέρεται η Ρωσία... Και όλα αυτά τη στιγμή που λόγω του μονομερούς αφοπλισμού και της συστηματικής καταστροφής (μέσω του προϋπολογισμού) ο στρατός της τελευταίας βρίσκεται σε συνθήκες διάλυσης (γεγονός που επιβεβαιώνεται και από τις αλλεπάλληλες παταγώδεις αποτυχίες του στην Τσετσενία)...

Σε κάθε περίπτωση οι εκλογές αυτές επιφυλάσσουν πολλές εκπλήξεις, δεδομένου ότι η εκλογική συμπεριφορά της πλειονότητας των ψηφοφόρων είναι εν πολλοίς απρόβλεπτη. Δημοσκόπηση έδειξε ότι η άποψη των τελευταίων για τους πολιτικούς εκπροσώπους τους δεν είναι και τόσο ευνοϊκή. Κύριο χαρακτηριστικό τους θεωρούν τη δίψα για εξουσία ακόμα και με τα πιο βρώμικα μέσα (39%), θεωρούν ότι δεν σέβονται τον απλό πολίτη (34%), καταστρατηγούν τους νόμους (31%), είναι ιδιοτελείς (26%), χαρακτηρίζονται από μη επαγγελματισμό (26%) και από ατιμία (24%) (Κομβομ. Πράβντα 23/1/1996). Η απροσδιοριστία των επικείμενων εκλογών επιτείνεται και λόγω του ότι σημαντικό ποσοστό ψηφοφόρων θα ψηφίσει με τυχαία, επιφανειακά και περιστασιακά κριτήρια της τελευταίας στιγμής, γεγονός που μπορεί να καταστήσει το ρόλο του τυχαίου αποφασιστικό. Όλ' αυτά θα λειτουργήσουν με μεγαλύτερη ένταση στον δεύτερο γύρο (της αναμέτρησης των δύο πρώτων υποψηφίων του πρώτου γύρου).

Γι' αυτούς τους λόγους δεξιά και αριστερά επιδιώκουν στα ανοίγματα τους να προσεταιρισθούν στον δεύτερο γύρο τους ψηφοφόρους του λεγόμενου Κέντρου εφ' όσον εξασφαλίσουν αρραγή ενότητα των μετώπων τους. Στην αριστερά η πειθαναγκαστική εν πολλοίς υπαγωγή όλων στη λογική της δράσης του ισχυρότερου κόμματος της Ρωσίας, γίνεται πράξη. Παρά το γεγονός ότι κάποια κόμματα και οργανώσεις δεν υπέγραψαν ακόμα την κοινή διακήρυξη το «αριστερό - πατριωτικό» οδεύει προς μιαν ενιαία γραμμή, με κύριο στόχο τη μέγιστη δυνατή διεύρυνση της εκλογικής του βάσης. Σε αυτά τα πλαίσια εντάσσεται π.χ. και η πρόσφατα δηλωθείσα υποστήριξη του Ρουτσκόι (πρώην αντιπροέδρου της χώρας). Στο άλλο στρατόπεδο η κυνική δήλωση του Γιέλτσιν, αναφορικά με τους Γκαϊντάρ, Γιαβλίνσκι κλπ κατά την οποία όλοι οι «δημοκράτες» θα τον στηρίξουν («τι άλλο τους απομένει;») οδήγησε τον Γιαβλίνσκι σε κατηγορηματική απόρριψη της συνεργασίας με τον απερχόμενο πρόεδρο, και σε αναζήτηση σαφέστερης προγραμματικής διαφοροποίησης. Αυτό βέβαια δεν αποκλείει την αλλαγή της στάσης του, όσο εντείνεται η πόλωση.

Τα παραπάνω αυξάνουν το ειδικό βάρος του λεγόμενου «κέντρου» όπως αυτό εκφράζεται αρχικά από την κοινή διακήρυξη των: Σβ. Φιόντοροφ, Α. Λέμπεντ, Σ. Γκάζιεφ και Σ. Γκοβορούχιν, οι οποίοι θέτουν ως στόχο «την αποτροπή του διχασμού της κοινωνίας σε εχθρικές τάξεις» και την έξοδο απ' την κρίση. Ο ρόλος του κέντρου θα αυξηθεί με την πιθανή συνεργασία του Γιαβλίνσκι (ο οποίος μετά την διαφωνία του με τον Γκαϊντάρ επιχειρεί να επιδείξει ένα πρόσωπο «κεντροαριστερού»). Τυχόν συνασπισμός του «Κέντρου» με αυτή τη σύνθεση πιθανόν να αποσπάσει σημαντικό μέρος του εκλογικού σώματος, οι ψήφοι του οποίου θα αποβούν πολύτιμοι για τον δεύτερο γύρο. Σε αυτά τα πλαίσια περαιτέρω ανοίγματα του Ζιουγκάνοφ προς το «Κέντρο» αλλά και προς ποικίλες κατευθύνσεις «πατριωτικών» και «Ορθοδόξων Χριστιανικών» δυνάμεων, πρέπει να θεωρούνται αναμενόμενα. Ιδιαίτερα καίριες και καταλυτικές για τις περαιτέρω εξελίξεις ήταν οι αποφάσεις που έλαβε η κρατική Δούμα (κάτω βουλή) με πρωτοβουλία των κοινοβουλευτικών ομάδων του ΚΚΡΟ, της «Λαϊκής εξουσίας» (Ναροντοβλάστιγιε) και του Αγροτικού κόμματος. Οι αποφάσεις αυτές τάσσονται υπέρ της εμβάθυνσης της ενοποίησης των λαών που είχαν δημιουργήσει την ΕΣΣΔ, κηρύσσοντας άκυρη τη συμφωνία του Μπελοβέσκ (για τη διάλυση της ΕΣΣΔ) και αναγνωρίζοντας ως ισχύουσα τη λαϊκή ετυμηγορία που εκφράστηκε υπέρ της Ένωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών στο δημοψήφισμα του 1991. Οι αποφάσεις αυτές δεν ήταν καιροσκοπικού χαρακτήρα, πόσο μάλλον δε δεν ήταν «ιμπεριαλιστικού χαρακτήρα κινήσεις της αστικής τάξης της Ρωσίας», παρά τις περιέργως ταυτόσημες με τις τοποθετήσεις του γιελτσινικού καθεστώτος και του ΝΑΤΟ εκτιμήσεις ορισμένων (νέο-) αριστερών (βλ. Πριν, 17/3/96). Οι αποφάσεις αυτές απηχούν τις διάχυτες μαζικές διαθέσεις (60-70% δίνουν όλες οι δημοσκοπήσεις στην ιδέα της ανασύστασης της ΕΣΣΔ μεταξύ των Ρώσων πολιτο')ν, ενώ θερμή υποστήριξη εκδηλώνουν μέχρι και με διαδηλώσεις, όπως π.χ. στη Γεωργία, στο Κα-ζαχστάν κ.ά., οι απλοί πολίτες των τέως ενωσιακών δημοκρατιών). Οι εν λόγω αποφάσεις χάρισαν στην αριστερά την πρωτοβουλία των κινήσεων στο προεκλογικό παιχνίδι, αποκαλύπτοντας τον πραξικοπηματικό χαρακτήρα του αντεπαναστατικού καθεστώτος. Δεν έχουν το χαρακτήρα πραξικοπηματικής και πειθαναγκαστικής προσάρτησης των τέως ενωσιακών δημοκρατιών σε μια νέα «ολοκληρωτική αυτοκρατορία», όποος προβάλλει η λυσσαλέα αντίδραση της Ρωσίας, οι ελίτ των δημοκρατιών και κυρίως ο διεθνής ιμπεριαλισμός, αλλά δηλώνουν τη δυνατότητα και ετοιμότητα για μια νέα ένωση σε εθελοντική βάση, ως όρο διάσωσης της οικονομίας και επιβίωσης της κοινωνίας.

Το αντεπανααστατικό καθεστώς αντιδρά σπασσμωδικά και υστερικά. Η αντεπαναστατική ηγεσία έχει εξαπολύσει νέα εκστρατεία αντικομμουνιστικής πλύσης εγκεφάλων, διαστρεβλώνοντας και κατασυκοφαντώντας τις αποφάσεις της Δούμας από τα ΜΜΕ και απεργάζεται νέα δικτατορικά σενάρια (ματαίωση των εκλογών, παράταση της θητείας του Γιέλτσιν με «συνταγματικό πραξικόπημα», ευρείας κλίμακας καλπονοθείες κ.λπ.) Ο Μπελιάεφ (εκ των ηγετών του κόμματος «Οίκος μας η Ρωσία») δήλωσε ότι «σε κάθε περίπτωση δεν θα δώσουμε την εξουσία», ενώ η «Άνω Βουλή» (Συμβούλιο της Ομοσπονδίας, όργανο διορισμένων αυλικών του καθεστώτος) έχει επιδοθεί σε εμφυλιοπολεμικό αγώνα, απειλώντας τη Δούμα με ματαίωση των εκλογών, αν δεν ανακαλέσει τις αποφάσεις της.

Αν λάβουμε υπ' όψιν τα παραπάνω είναι προφανές ότι τυχόν νέα και μεγαλύτερη νίκη αυτής της αριστεράς σε αυτή την συγκυρία θα είναι άκρως επικίνδυνη. Σε αυτή την περίπτωση τίποτε δεν μας εγγυάται ότι το καθεστώς Γιέλτσιν θα παραδώσει ομαλά την εξουσία. Και τότε η δικτατορία της κεφαλαιοκρατικής παλινόρθωσης θα αποβάλει κάθε περίβλημα δημοκρατικότητας και νομιμότητας. Αλλά ακόμα και αν η διααδοχή πραγματοποιηθεί ομαλά (σε περίπτωση νίκης της αριστεράς) η πορεία της οπισθοφυλακής του κομμουνιστικού κινήματος της Ρωσίας προς περαιτέρω εκφυλισμό και εξευτελισμό του κομμουνισμού μέσω της διαχείρισης μιας ανεξέλεγκτης συγκυρίας, είναι κάτι παραπάνω από βέβαιη. Σε περίπτωση ήττας της αριστεράς η περαιτέρω κλιμάκωση της αντεπανάστασης θα προωθηθεί εντατικότερα αλλά με κάποια στοιχεία δημοκρατικοφανούς νομιμότητας.

Η αντεπανάστταση, αν δεν οδηγεί σε φυσική αυτο-εξόντωση την κοινωνία στην οποία πραγματοποιείται συνιστά κατά κάποιο τρόπο, τοπικό, επί μέρους πισωγύρισμα της ιστορίας ενώ διατηρείται η γενική νομοτελειακή κίνηση της ανθρωπότητας προς τα εμπρός. Σε συνθήκες ανολοκλήρωτηςς κεφαλαιοκρατικής παλινόρθωσης κααθήκον των κομμουνιστών είναι η πρροετοιμασία των προϋποθέσεων της επιικείμενης διεξόδου της κοινωνίας προς το ανώτερο επίπεδο της ανάπτυξης της (βλ. σχετικά το προαναφερθέν κείμενο του Μ. Μαξίμοφ). Και εφ' όσον οι προϋποθέσεις αυτές γίνονται ολοένα και βαθύτερα παγκόσμιες, η επαναστατική ανατροπή της αντεπανάστασης στην τ. ΕΣΣΔ είναι υπόθεση του επικείμενου οργανικά διεθνιστικού παγκόσμιου επαναστατικού κινήματος.

20 Μαρτίου 1996